Nieuwe app - Digitale wandeling langs het (post)koloniale verleden van Tilburg

In Tilburg wordt op donderdag 27 november een nieuwe digitale wandelroute langs het (post)koloniale verleden gelanceerd. Wethouder Evelien Kostermans – verantwoordelijk voor emancipatie, diversiteit en inclusie – geeft op deze dag het startsein voor de wandeling aan het begin van de route. De wandeling prikkelt bezoekers om met nieuwe ogen naar Tilburg te kijken en de invloed van het koloniale verleden te ontdekken in de stad van nu.

De afgelopen jaren stond Tilburg in het teken van onderzoek naar - en publieksprogramma’s over haar koloniale wortels. Onder leiding van prof. dr. Rosemarijn Hoefte verdiepten inwoners zich in de rol die Tilburg speelde binnen het Nederlandse koloniale systeem. Al eerder ontwikkelde Stichting Comité 30 juni – 1 juli een analoge wandeling langs het (post)koloniale verleden. De digitale variant is een aanvulling en brengt het verleden tot leven op eigen tempo, via beeld en geluid op de smartphone.

De route slingert door het centrum, langs plekken waar industrialisatie, religie en koloniale geschiedenis elkaar raken. Tilburg groeide in de negentiende eeuw uit tot een bruisende textielstad, waar spoorlijnen, kerken en fabrieken symbool stonden voor vooruitgang. Tegelijkertijd droegen die ontwikkelingen de schaduw van het koloniale systeem: katoen, kleurstoffen en tabak kwamen uit verre gebieden waar uitbuiting en dwangarbeid de productie bepaalden. Daarbij speelde de Rooms-katholieke identiteit een rol in de vele missiegebieden door Tilburgse paters, fraters en zusters.

Bij het slavernijmonument op het Johan Stekelenburgplein opent de wandeling, gevolgd door een verhaal over het Cultuurstelsel in Nederlands-Indië en de aanleg van de spoorlijn. Op de hoek van de Gasthuisring klinkt het verleden van missionarissen als Peerke Donders en de Fraters van Tilburg. De route leidt vervolgens naar de voormalige Noordhoekse kerk, waar de moord op Marietje Kessels herinnert aan de macht van kerkelijke en koloniale structuren, zoals de Atjeh-oorlog en de koloniale beschavingsmissie rond 1900.

In de Noordstraat duiken bezoekers dieper in de negentiende en twintigste eeuw. De app vertelt over de Tilburgs industriële bedrijvigheid, zoals de handel in kleurstoffen en tabak. Vervolgens vertellen de bom op 10 mei 1940 in de Noordstraat en de bombardementen op Hiroshima en Nagasaki over de Tweede Wereldoorlog in relatie tot de koloniën. Bij het voormalige kantoor van Festival Mundial en de Wereldwinkel vertelt de app dat het missiewerk van de negentiende en vroeg-twinitigste eeuw veranderde onder andere door de ‘derdewereldbeweging’ vanaf midden jaren zeventig.

De Nieuwlandstraat vertelt het verhaal van de grondlegger van het Brabantse Missieoffensief Primus van Gils, terwijl de Oude Dijk herinnert aan de Zusters van Liefde en hun wereldwijde zendingswerk. In de Bleshof verschijnt de geschiedenis van een Tilburgse familie met een plantage in Suriname. Op de Oude Markt luister je bij een tegeltableau in het voormalige pand van De Gruyter naar een verhaal over koloniale producten, koffiehuizen en wereldhandel.

De wandeling sluit aan bij het heden. Op het Schouwburgplein klinkt de stem van 2020, toen de Black Lives Matter-beweging het koloniale verleden opnieuw zichtbaar maakte. In het Vrijheidspark en langs de Stationsstraat volgen verhalen over het Nederlands-Indiëmonument en De Nederlandsche Bank. De route eindigt bij het slavernijmonument, waar herinnering, rouw en hoop elkaar raken.

Daar, op die plek, ademt Tilburg haar verleden uit – niet als afgesloten hoofdstuk, maar als levend verhaal dat uitnodigt tot verbinding en bewustwording.

Op donderdagochtend 27 november tussen 11.00 en 13.00 uur lanceren we de app. Daarbij is er de gelegenheid om een begeleide wandeling deel te nemen of de route te lopen met de digitale app. Wil je aanwezig zijn bij deze bijeenkomst, meld je dan aan.