Educatie

Onderwijs en lokaal erfgoed

Erfgoed is een verzamelnaam voor sporen uit het verleden die zichtbaar en tastbaar zijn in het heden en die een samenleving de moeite van het bewaren waard vindt. Erfgoededucatie draagt bij aan het historisch besef aan identiteitsvorming omdat het leerlingen verbindt met hun omgeving en biedt een manier om naar onze cultuur te kijken.

Stadsmuseum Tilburg is een organisatie die erfgoed verbindt aan identiteit. We hebben geen openbaar gebouw maar komen naar de scholen en andere locaties toe om het verhaal van Tilburg en haar omringende dorpen te vertellen. Dit verhaal doen we aan de hand van voorwerpen, programma's, publieksactiviteiten en samenwerking met externe partners. Sandra van Dam is onze educatiemedewerker.

We bieden erfgoededucatie aan in de vorm van maatwerk schoolprogramma’s en we hebben sinds 2018, in opdracht van gemeente Tilburg, doorlopende leerlijnen ontwikkeld. Op deze manier willen we de leerlingen kennis laten maken met de geschiedenis en de ontwikkelingen van hun stad of dorp. Leerlingen krijgen meer waardering en belangstelling voor hun eigen leef-en woonomgeving.

Doorlopende leerlijn erfgoed educatie – voor groep 1 t/m groep 8

Stadsmuseum ontwikkelt een structurele doorlopende leerlijn erfgoededucatie voor primair onderwijs. Dat betekent dat we erfgoedlessen aanbieden voor het basisonderwijs. In de nabije toekomst heeft een leerling aan het eind van de basisschool in zes schooljaren zes verschillende erfgoedthema’s van gemeente Tilburg meegekregen. Momenteel bieden we onderstaande programma's aan:

• Vincent van Gogh in de 19e eeuw - groep 5

De Tilburgse Hogere Burgerschool Koning Willem II is opgericht in de 19^e eeuw en was gevestigd in het paleis in het centrum van de stad. Van 1866 tot 1868 had de school een leerling die (na zijn dood) wereldberoemd werd: Vincent van Gogh. Het schoolprogramma Vincent in de 19e eeuw behandelt een belangrijke periode in de geschiedenis van de gemeente Tilburg. Het is een periode van veel veranderingen zoals de overgang van agrarisch naar industrieel, afnemende ambacht, opkomst van openbaar vervoer en betere infrastructuur, uitvindingen, verbetering van het onderwijs, etc. In het werkboek dat bij dit schoolprogramma hoort, maken de leerlingen kennis met een heel andere gemeente Tilburg dan zoals zij die nu kennen. Hoe zagen de stad en de omliggende dorpen eruit toen Vincent hier woonde? Wat zijn de verschillen met nu? De thema’s vervoer, industrie, onderwijs, werk en kunstenaarschap met Vincent van Gogh in de hoofdrol komen aan bod in dit werkboek.

Het schoolprogramma biedt een mix aan materialen zoals een introductieles in de klas of bij Vincents Tekenlokaal, een werkboekje met verwerkingsopdrachten en stickers en de keuze voor een buitenprogramma zoals een bezoek aan het Natuurmuseum Brabant, TextielMuseum en Vincents Tekenlokaal.
Wil je als school ook meedoen? Neem dan contact op met sandra.van.dam@stadsmuseumtilburg.nl, 06-57562196 (dinsdag, woensdagochtend en donderdag).

• Tilburgerschap. Peerke Donders en Suriname - groep 6

Het schoolprogramma Tilburgerschap gaat over burgerschap, Suriname en kolonialisme met de Tilburger Peerke Donders in de hoofdrol. Het programma is een onderdeel van de doorlopende leerlijn erfgoededucatie van Stadsmuseum Tilburg. De stichtingen Comité 30 juni – 1 juli, Gedeeld Verleden, Gezamenlijke Toekomst Tilburg en Petrus Donders Tilburg en de gemeente Tilburg waren betrokken bij de ontwikkeling van het boekje. Het is bedoeld voor groep 6 van het primair basisonderwijs.

De aanleiding om het programma te ontwikkelen staat in het Wilhelminapark: het is het standbeeld van Tilburger Petrus Donders, beter bekend als Peerke. Peerke was een missionaris die in 1842 huis en haard verliet om de rest van zijn leven te wijden aan geloof en de zorg voor anderen. Hij kwam terecht in Suriname. Suriname en de Nederlandse Antillen waren koloniën van Nederland. In die koloniën werden de tot slaaf gemaakte mensen ingezet.

Met het schoolprogramma Tilburgerschap willen we feitelijke verhalen en maatschappelijke vraagstukken aansnijden. De school biedt een belangrijke plaats om verschillen van opvattingen veilig met elkaar te delen en te oefenen. Het schoolprogramma biedt een mix aan materialen zoals een introductieles in de klas, een werkboekje met verwerkingsopdrachten en de keuze voor een binnen- en of buitenprogramma zoals een dans- en/of muziekworkshop van Factorium Cultuurmakers of een bezoek aan Peerkes Donders Paviljoen in Tilburg Noord.

Wil je als school ook meedoen? Neem dan contact op met sandra.van.dam@stadsmuseumtilburg.nl, 06-57562196 (dinsdag, woensdagochtend en donderdag). Meer informatie lees je hier.

• Wij Herdenken en Vieren – groep 7 of 8

Het schoolprogramma ‘Wij Herdenken en Vieren’ gaat over de Tweede Wereldoorlog en Bevrijding in Tilburg, Berkel-Enschot, Udenhout en Biezenmortel. De generatie die de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt wordt steeds kleiner. Hoe bespreek je zo’n zwaar onderwerp in de klas?

Sinds 2018 sluiten basisscholen uit gemeente Tilburg aan bij dit educatieve schoolprogramma. Doet een klas mee, dan ontvangen de leerlingen van groep 7 of groep 8 een stickerboek met lokale oorlogs- en verzetshistorie, persoonlijke verhalen uit de Tweede Wereldoorlog en interessante verwerkingsopdrachten. De inhoud wordt aangevuld met historische feiten, archiefmateriaal én berichten op social media. Ook verzorgt Stadsmuseum Tilburg kosteloos een gastles van 30 minuten in de klas en wordt samengewerkt met partners als Stadsgidserij Tilburg, Factorium Cultuurmakers, Bibliotheek Midden-Brabant (LocHal), Het Historiater en Veteraan in de Klas.

Wil je als school ook meedoen? Neem dan contact op met sandra.van.dam@stadsmuseumtilburg.nl, 06-57562196 (dinsdag, woensdagochtend en donderdag) of bezoek de uitgebreide website voor meer achtergrondinformatie.

In ontwikkeling: voor groep 4 van het basisonderwijs ontwikkelen we een schoolprogramma rondom het thema torens. We verwachten dat dit in 2023 operationeel zal zijn.

Maatwerk

Naast een doorlopende leerlijn erfgoededucatie leveren we ook maatwerk. Denk bijvoorbeeld aan themagerichte schoolprojecten of initiatieven uit de wijk. Stadsmuseum Tilburg gaat graag met iedere school of docent in gesprek die meer wil weten over erfgoed in de eigen woon- en/of leefomgeving. Voorbeelden van maatwerkprojecten zijn onder andere, Build a house (gastlezingen voor een schoolbreed project over bouwhistorie voor Basisschool Cleijn Hasselt - 2019), Familie fotospeurtocht (Kinderboekenweek - 2020), Fotospeurtocht Vroeger en Nu (voor basisschool De Blommaert in de Reeshof - 2021), deelname aan Talent Event013 – 2021 met een speciaal hiervoor ontwikkelde erfgoed-wandelroute en fietsroute voor leerkrachten uit het basisonderwijs.
Omdat de Piushaven in 2023 100 jaar bestaat ontwikkelden we een speurtocht door dit gebied.