Bijzonder tafeltje herinnert aan groots evenement in Tilburg

Internationale Tentoonstelling voor Nijverheid, Handel en Kunst, 1913

In juni 2025 is het precies 112 jaar geleden dat in Tilburg een indrukwekkende en internationaal georiënteerde tentoonstelling opende. Op 18 juni 1913 stroomden duizenden bezoekers binnen op het speciaal aangelegde tentoonstellingscomplex aan de Ringbaan-Oost, waar kunst, handel en nijverheid uit binnen- én buitenland centraal stonden. En meer dan een eeuw later, komt een uniek object uit die periode opnieuw in beeld.

Een tafeltje met een verhaal
Onlangs werd Stadsmuseum Tilburg gebeld door Kringloop Zuid in Maastricht. Daar was een opvallend tafeltje binnengebracht – met bovenop het tafelblad de inscriptie:
‘Souvenir der Internationale Tentoonstelling Tilburg 1913’. Getriggerd door deze vondst vertrok het museum naar Maastricht om het tafeltje op te halen en het mysterie verder te ontrafelen. Het meubel is een ware tijdcapsule van hout: 90 centimeter hoog, rijkelijk versierd met ingelegd parelmoer, geometrische patronen en – op de vier zijden –Arabische en Perzische gegraveerde kalligrafie. Eén van de teksten luidt: ‘ik heb mijn vertrouwen op Allah gesteld,’ maar de overige lijken betekenisloos te zijn en vormen eerder een mozaïek van diverse schrifttekens. Wie was de maker? En hoe kwam het in Tilburg terecht?

De tentoonstelling van 1913 – een jubileum vol grandeur
In 1913 vierde Nederland 100 jaar onafhankelijkheid, na het vertrek van Napoleon in 1813. Onder de noemer Plan 1913 kregen steden de oproep om nationale tentoonstellingen te organiseren. Tilburg greep die kans met beide handen aan en had enkele jaren eerdere, in 1909, een succesvol evenement georganiseerd waar honderdduizenden bezoekers naar toe kwamen. De editie van 1913 duurde twee maanden van 18 juni tot 18 augustus en kende een indrukwekkende opzet. Architect Albert Lejeune ontwierp het tentoonstellingscomplex, compleet met paviljoens, fonteinen, bloembedden, een ‘Bloemenstad’, een kermisterrein, sportvelden en elektrische verlichting – een moderne noviteit.

Een feest van kunst, industrie en verbondenheid
De officiële opening werd verricht door minister A.S. Talma, die in zijn toespraak de Brabantse industrie prees. Onder zijn gehoor bevonden zich ministers, Kamerleden en zelfs Z.K.H. Prins Hendrik. In het Tilburgse paviljoen presenteerden lokale bedrijven zich, al was de textielindustrie slechts bescheiden vertegenwoordigd.

Syrische meubels en Franse wafels
In een van de feestgidsen van de tentoonstelling staat een overzicht van standhouders in het paviljoen ‘Bloemenstad’. Hier vinden we niet alleen tuinbeelden, bloemen en siervazen, maar ook een bijzondere inzending: een ‘Panorama van Jerusalem’ én een zekere K. Djebali, die naast Franse aardappelwafels en Engelse toffees ook Syrische meubelen tentoonstelde. Grote kans dat het tafeltje uit zijn stand afkomstig is. Hoewel het tafeltje zelf in geen enkele catalogus of gids is terug te vinden, vormt het een tastbare herinnering aan dit groots opgezette jubileumjaar. De combinatie van Arabische teksten, ambachtelijk snijwerk en de inscriptie op het blad maakt het tot een uniek object in de collectie van Stadsmuseum Tilburg – en een klein symbool van de internationale blik die de stad al in 1913 durfde te tonen.