IM Wil Sterenborg. Groots in de Tilburgse taol

Hij was een markant man, Wil Sterenborg. Klein van postuur, op een doordeweekse dag gekleed in een driedelig pak kwam hij regelmatig naar het kantoor van Stadsmuseum Tilburg. Hij redigeerde teksten en bracht regelmatig updates van wat zijn levenswerk zou worden: de Tilburgse taol.

Wil Sterenborg (1923-2019) woonde sinds 1937 in Tilburg. Hij was leraar Nederlands en conrector aan het Sint Odulphuslyceum en werd in 2004 koninklijk onderscheiden voor zijn vele verdiensten op taalkundig gebied. Ter gelegenheid daarvan stelden vrienden een boek over hem samen. In het boek De vrienden van De Wil: Liber Amicorum voor Wil Sterenborg staan bijdragen van Ruud Lubbers en Wim Kok. Toen zij premier waren, corrigeerde Sterenborg jarenlang de Troontrede op taalfouten.

Als taalkundig fenomeen was de betekenis van Sterenborg groot voor zowel de Nederlandse taal als voor het Tilburgs dialect. Hij publiceerde sinds 1954 vele artikelen in het tijdschrift Onze Taal. Sinds 1983 verzamelde hij Tilburgse dialectwoorden op een kaartsysteem. In 1984 publiceerde hij zijn daaruit ontwikkelde dialectspelling. Deze werd wetenschappelijk goedgekeurd door het Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde (Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen) te Amsterdam. Ook de Stichting Tilburgse Taol gebruikt deze methode.

Het ‘woordenboek van Sterenborg’ is in feite een kaartsysteem van Tilburgse dialectwoorden en –uitdrukkingen dat in de afgelopen dertig jaar werd aangelegd. Het omvat circa 6.700 Tilburgse dialectwoorden. Ieder trefwoord wordt vergezeld van bronnen, citaten en in de digitale versie ook afbeeldingen. De gespreksopnamen staan op zestien cassettebandjes; zij bevatten interviews met Tilburgers uit de jaren zeventig. Zij spraken over werk, onderwijs, sociale voorzieningen en zorg, overigens niet altijd in dialect. Het Woordenboek van de Tilburgse taal is sinds 2011 al raadpleegbaar op CuBra.nl dankzij redacteur Ed Schilders; de geluidsopnames (1978-1980) zijn ook op die website beschikbaar.

Sterenborg schonk zijn woordkaartjes mét schrijfmachine op 21 juli 2011 aan Stadsmuseum Tilburg. De stadscollectie bevat nu 6.700 getypte kaartjes die zijn opgeborgen in zes houten systeembakken. Bij de collectie wordt tevens de schrijfmachine (merk Olympia) bewaard, waarop het door Sterenborg gebruikte typisch kleine lettercorps. Het is een mooie nalatenschap van een qua postuur kleine man die groots was in de Tilburgse taol. Sterenborg overleed op 15 mei 2019 op 95-jarige leeftijd.

Tekst Ronald Peeters / Petra Robben