Terugblik: Solidariteit en Verzet – toen én nu

“We beginnen met vroeger,” opent Tamira Waszink. “Want we vergeten soms dat er ook veel verzet was tijdens de slavernij.” Op 26 juni organiseerden Stadsmuseum Tilburg en Beyond Walls in de LocHal een publieksavond over strijd, gelijkheid en solidariteit, geleid door Glenda Pattipeilohy en Tamira Waszink.

Dr. Aspha Bijnaar benadrukte het belang van het tot leven brengen van historische verhalen en figuren, vooral van vrouwen in slavernij. Openlijk verzet werd lang als mannelijk gezien, verborgen verzet als vrouwelijk, een koloniale, genderstereotiepe constructie. Ze vertelde over tot slaaf gemaakte vrouwen zoals Flora en Serafina. “Deze vrouwen hadden geen schijn van kans, maar toch hebben deze vrouwen ervoor gekozen zich op te richten en hun vuist te laten zien, met gevaar voor eigen leven.” Als directeur van Musea Bekennen Kleur begeleidt Bijnaar 61 musea in bewustwordingstrajecten: “We bespreken alles wat kwetsbaar is. Er vloeien tranen, mensen worden boos.”

Dr. Byron G. Adams blikte terug op vijf jaar Black Lives Matter en onderstreepte de noodzaak van praktische solidariteit en het erkennen van institutioneel racisme. “Institutioneel en structureel racisme gaan niet over individuele slechte mensen. Het gaat over systemen die nog steeds sommige mensen bevoordelen en anderen benadelen, zonder dat men het doorheeft.” Hij was kritisch op de institutionele reacties na 2020, die volgens hem vaak symbolisch bleven: “Woorden zonder structurele verandering zijn betekenisloos.” Het publiek werd uitgedaagd: Wat doe jij na vanavond? Reacties waren openhartig: ongemak omarmen, ingrijpen bij racisme, kennis delen zonder mensen van kleur te belasten.

Acteur en spreker bij de BLM-demonstratie in Tilburg, Mandela Wee Wee, vertelde dat toen de gemeente sprekers uit veiligheidsoverwegingen onherkenbaar wilde maken, hij weigerde: “Deze dreigementen worden gemaakt, en wij moeten onzichtbaar spreken? Nee.” Over de nasleep van de protesten zei hij: “Het rimpel effect begint heel snel te settelen terwijl het gewoon een wave moet zijn.” Eardly van der Geld zag het juist als een kantelpunt: “Voornamelijk heel veel witte mensen […] hebben ergens een knop omgedraaid.” Wee Wee reageerde: “Brabant als warm, tolerant en gemoedelijk is een rookgordijn. Rebelse tonen worden gelijk gedempt […] Je mag m’n agressie voelen, ik ben marron, trots, alles. […] Ik wil niet meer filteren.”

Marjo Hoogzaad (AntiRacismeGroep) sprak over bewustwording: “Witte mensen hebben niet altijd door hoe ze denken.” ARG organiseert jaarlijks demonstraties en gespreksgroepen. “Niet ingrijpen betekent dat je medeplichtig bent.”

Sylvester Aboikoni, hoofd-kapitein van de Saamaka-marrons in Nederland, liet een fii pau zien: een ceremoniële stok, afgedwongen van de Nederlandse overheid. “Ik ben een kind van de Marron. Marrons waren de échte verzetsmensen; we hebben ons vroeg ontworsteld aan de slavernij.” Hij pleit voor meer erkenning van de rol van vrouwen in marrongemeenschappen, en zet zich met Carla Mohaameth in voor Marrondag.

Christos Makrigianis plaatste het boek Islam and Anarchism op de sokkel en benadrukte de antikapitalistische kracht van islamitische tradities. Hij haalde de genocide in Gaza aan: “In Nederland nemen politieke leiders geen positie in, en dat zal ook nooit gebeuren.” Hij wees op de Zapatista-beweging als voorbeeld van verzet: “Kapitaal buit ons uit.”

Tot slot vertelde Eardly van der Geld, oprichter van stichting Cultureel Erfgoed Caribisch gebied en Nederland over de boeken die hij meebracht zoals Een gemeenschappelijke strijd - Tilburg, Suriname, Aruba en de Antillen in de Tweede Wereldoorlog. Dat toont hoe men zich solidair opstelde tegenover Nederland. Arubaans-Nederlandse verzetstrijder Boy Ecury heeft bijvoorbeeld in Tilburg gewoond. Toen hij daarover hoorde als achtienjarige vroeg hij zich af: ‘Waarom weet ik dat niet?’

De avond markeerde vijf jaar Black Lives Matter Tilburg. In het TijdLab waren protestborden van de demonstratie van 6 juni 2020 te zien. De bijeenkomst eindigde met ontmoetingen rond de borden, open gesprekken en inspiratie tot actie.

De volgende avond is op 4 september en gaat over migratie. Kijk op de site van Stadsmuseum Tilburg voor meer info — hopelijk tot dan!