Tilburgse klok van roof gered?

Nog maar even aangehaald wat Louis Sparidans schreef op het Geheugen van Tilburg: De klokken van Theresia: 'Het gaat over de oorspronkelijke klokken van de Theresia-kerk, vanaf de inwijding in 1931 tot in 1938 (mijn geboortejaar). Op het eind van de oorlog (WO II) werden deze klokken door de Duitsers afgevoerd om voor andere doeleinden te worden gebruikt. Ze maakten daarna, in die andere uitvoering, ook wel weer veel 'lawaai', maar dat terzijde. De klokken zijn, volgens het boekje, indertijd aan de kerk geschonken door het echtpaar Mannaerts-Schoenmakers, volgens mij een fabrikantenfamilie die destijds aan het Wilhelminapark woonde. De tekst op de Theresia-klok luidde: 'Jong en oud, wees wellekom, in mijn Tilburgsch heiligdom'.'

Dit verhaal was bij Tilburger Karel de Beer onbekend. Zo schreef hij op Facebook: 'Volgens een familieverhaal hebben mijn opa en oma Mannaerts-Schoenmakers een klok genaamd Maria (haar voornaam) ter gelegenheid van hun zilveren huwelijk in de dertiger jaren geschonken aan de Theresiakerk! Die klok is in de oorlog door de Duitsers gestolen en daar baalde mijn opa ontzettend van. Men ging er vanuit dat de klok werd omgesmolten, maar het zou opzienbarend zijn als ze toch nog zou bestaan! Mijn opa en oma zijn rond 1927 komen wonen aan het Wilhelminapark en hij is daarna in het kerkbestuur van de Theresiaparochie geweest.'

Het was inderdaad mooi geweest als de klok uit 1931 nu in Istanbul zou staan. In het fotobijschrift in de databank van Regionaal Archief Tilburg zien we bevestigd dat de grootouders van De Beer inderdaad twee klokken met de namen Maria en Jozef schonken en ter gelegenheid van hun zilveren bruiloft in 1938 een derde klok met de naam Theresia en 'Jong en oud wees wellekom, in mijn Tilburgsch heiligdom'. Deze klokken werden in de oorlogsjaren door de Duitsers in beslag genomen en omgesmolten tot wapentuig.'

Tot zover kloppen de lezingen van Louis Sparidans en Karel de Beer. Maar dan lezen we op de site van het archief dat er op 25 maart 1948 drie nieuwe klokken werden ingezegend door Mgr. Mutsaerts. Ook deze klokken kregen de namen Maria, Jozef en Theresia. Of de afbeeldingen in het door Sparidans gebruikte boekje Theresia 50 nu passen bij de jaren 1931 of 1948, is nog even een kleine kwestie. Ook de door het archief genoemde Nieuwe Tilburgsche Courant van 1948 is via Delpher niet te raadplegen.

Toch is het verhaal waarschijnlijk rond, want volgens Enno Maessen en Fokke Gerritsen, beiden verbonden aan het Nederlands Instituut in Turkije, staan zowel 'Maria' als 'MCMXLVIII' op de klok die nu in Istanbul bij een opkoper staat. Mochten we dit klinkende erfgoed uit 1948 alsnog terug naar Tilburg willen halen, gaan we dan naar Istanbul om de gevraagde $ 7.500 te betalen?

Bronnen

Theresia 50 - van Havervelden tot Noord-West ; uitgegeven in 1981 bij gelegenheid van de viering van het vijftigjarig bestaansfeest van de parochiekerk van Theresia. Nieuwe Tilburgsche Courant 26 maart 1948 en R. Peeters, Katholiek Tilburg in beeld, p. 44.