Nieuws
19-07-2017
Wij zijn initiator en trotse partner van Erfgoed Tilburg
Nieuws
07-07-2017
Handel en Nijverheid voormalig gemeentehuis Tilburg terug
Jarenlang stonden twee immense beelden bovenop het 'oude' gemeentehuis op de plaats waar nu het voorplein van de Concertzaal is gevestigd. De beelden werden in 1905 geplaatst en symboliseerden Handel en Nijverheid. Tilburg was in die tijd een voortvarende stad en verbeeldde haar identiteit met deze twee prominente sculpturen. Op initiatief van de gemeente Tilburg zijn ze gerestaureerd door de Kunstwacht in Delft. In de hal van het archief krijgen ze tijdelijk een nieuwe plek.
In 1971 werd het oude gemeentehuis gesloopt. Niet alleen vanwege de aanleg van de cityring, maar ook omdat het gebouw op was, ofwel versleten. Het gemeentehuis waarvan al te vaak wordt verzucht dat ze het nooit hadden moeten slopen, was in 1971 al meer dan 125 jaar oud. Architect Hendrik van Tulder was destijds de ontwerper en liet het bouwen omstreeks 1848, 19e-eeuwse prent waarop gemeentehuis met twee beelden dezelfde tijd waarin ook het paleis van koning Willem II en de Lancierskazerne tot stand kwamen. Tilburg kende toen al een bouwdrift!
In 1905 werden de beelden Handel en Nijverheid geplaatst, gesymboliseerd door twee dames in neoclassicistische stijl. Getooid met een lauwerkrans op het hoofd en het lichaam omwikkeld met een draperie doen de dames denken aan Griekse godinnen. Het beeld Handel heeft een geldbuidel in haar hand en Nijverheid draagt een klassieke urn. De sculpturen werden gemaakt door de Koninklijke Fabriek F.W. Braat N.V. uit Delft, destijds een gerenommeerd bedrijf dat gespecialiseerd was in metalen sierobjecten en -smeedwerken. Zo werden ook het Centraal Station in Amsterdam en de Passage in Den Haag in de late negentiende eeuw door de Delftse firma voorzien van zinken sierornamenten.
Bij het onderzoek naar de herkomst en de datering van deze beelden is er echter een 'kunstraadsel' ontstaan. Op negentiende-eeuwse prenten zien we dat er twee beelden bovenop het gemeentehuis staan. Op foto's van rond 1900 blijken er echter geen beelden op te staan. Uit het jaarverslag van gemeente Tilburg uit 1905 blijkt dat toen pas de beelden werden besteld bij de firma Braat. De gemeente betaalde er fl. 2.500,00 voor. Waarschijnlijk heeft Van Tulder in 1848 de beelden wel ontworpen, maar werden die door tekort aan geld niet uitgevoerd.
Bij de sloop van het gemeentehuis in 1971 werden de twee dames gespaard. Ze kwamen in opslag bij de gemeentewerf, wat hen, kwetsbaar als ze zijn, geen goed heeft gedaan. Zamac, het zinken materiaal waarvan ze gemaakt zijn, is een zacht metaal dat snel beschadigd raakt en moeilijk te herstellen is. Mede dankzij de financiële steun van het Tilburgse genootschap De Lindeboom en Erfgoed Netwerk Tilburg kon de gemeente Tilburg opdracht geven om de beelden te restaureren en wederom naar de thuisbasis te laten transporteren. Het gespecialiseerde bedrijf Kunstwacht in Delft is het gelukt om Handel en Nijverheid er als herboren uit te doen zien! Gemeente Tilburg wil de beelden Handel en Nijverheid terugplaatsen in de stad. De ijzeren vrouwen van bijna drie meter hoog is een tweede leven toebedeeld in het toekomstige gerenoveerde stadskantoor. DEDRIE architecten geven hen een prominente plaats in de ruime entreehal.
Totdat het nieuwe stadhuis gereed is, worden de beelden tijdelijk geplaatst in de hal van Regionaal Archief Tilburg. Op woensdag 19 juli worden door wethouder cultuur Marcelle Hendrickx in de hal van Regionaal Archief Tilburg twee bijzondere beelden onthuld. Vanaf donderdag 20 juli kunnen geïnteresseerden een kijkje komen nemen tijdens de openingsuren van het archief (dinsdag en vrijdag 9.30-17.00 uur, tweede zaterdag van de maand 9.30-16.00 uur)
Foto's en afbeeldingen Regionaal Archief Tilburg. De cultuurhistorische beelden behoren toe aan de Stadscollectie Tilburg, die beheerd wordt door Stadsmuseum Tilburg.
1910 Op het gemeentehuis zijn de beelden te zien, geplaatst in 1905. Collectie Regionaal Archief Tilburg
1900 Het gemeentehuis anno 1900. Er zijn nog geen beelden te zien. Collectie Regionaal Archief Tilburg
19e eeuwse prent waarop het stadhuis voorzien is van beelden. Deze situatie klopt echter niet met de werkelijkheid. De beelden werden pas geplaatst in 1905. Collectie Regionaal Archief Tilburg 604816
Gerelateerde items