Nieuws
11-01-2018
Wij zijn initiator en trotse partner van Erfgoed Tilburg
Educatief boekje Tilburgerschap
Voorbeeld uit boekje Tilburgerschap
Voorbeeld uit boekje Tilburgerschap
Voorbeeld uit boekje Tilburgerschap
Nieuws
13-10-2020
Tilburgerschap. Peerke Donders en Suriname
Doorlopende leerlijn ErfgoedEducatie Tilburg
‘Wie was Peerke Donders?’ zo luidt de eerste vraag in het werkboekje dat Stadsmuseum Tilburg ontwikkelde in samenwerking met de stichtingen Comité 30 juni – 1 juli, Gedeeld Verleden, Gezamenlijke Toekomst Tilburg en Petrus Donders Tilburg. Het boekje Tilburgerschap is een onderdeel van de doorlopende leerlijn ErfgoedEducatie waarin thema’s uit Tilburg worden belicht voor leerlingen van het basisonderwijs.
Het standbeeld van Peerke Donders en de geknielde man is het uitgangspunt voor een programma rondom burgerschap, ofwel Tilburgerschap. De auteurs Elle van Lieshout en Erik van Os omschreven burgerschap als ‘zorgen voor elkaar, elkaar helpen, zonder daar iets voor terug te krijgen.’ Hoewel Peerke in de negentiende eeuw het woord burgerschap niet kende, gedroeg hij zich wel zo. Dat vonden de Tilburgers voorbeeldstellend, en zij richtten in 1926 een standbeeld op aan het Wilhelminapark.
Maar burgerschap gaat verder en heeft te maken met vrijheid van geloof en gelijke kansen in de samenleving. De kinderboekenauteurs nemen de leerlingen dan ook mee naar Suriname in de negentiende eeuw. Quarantaine (‘ka-ran-tè-ne’) en kolonialisme (‘ko-lo-ni-a-lis-me’) worden speels uitgelegd aan kinderen van groep 6, de beoogde doelgroep van het educatieve programma. Een mensenmarkt, slavernij en ‘tot-slaaf-gemaakten’ zijn begrippen die aan bod komen. Waar Peerke Donders bleef bij schrijven over de wantoestanden, kwamen mensen in Curaçao en Suriname in opstand tegen het systeem van de slavernij. Zij streden voor vrijheid en gelijke kansen.
Een tweede aspect in het educatieve boekje gaat over de vrijheid van godsdienst. ‘Peerke had deze wet, de vrijheid van godsdienst, niet helemaal goed begrepen,’ zo schrijven Van Lieshout en Van Os. ‘Jezus en God waren voor hem het enige, echte geloof.’ Aangezien de hedendaagse schoolklassen allesbehalve homogeen zijn qua godsdienst, is er in het boekje dan ook aandacht voor diverse geloven en wordt ook het ‘nergens-in-geloven’ genoemd. Negentiende-eeuwse veroordelingen van ‘gekheden’ en ‘rare kunsten’, waarmee winti en medicijnmannen en –vrouwen in Suriname werden bedoeld, passen niet meer in de hedendaagse diverse samenleving.
Slaaf gemaakt, beroemd gemaakt en held gemaakt, dat alles komt aan bod. Het standbeeld aan het Wilhelminapark wordt vandaag de dag vanuit diverse invalshoeken gewaardeerd. ‘Ik ben trots op Tilburg en onze Peerke’, ‘Wat een lelijk beeld’, ‘Waarom moet de zwarte man knielen voor een witte man?’ en ‘Ik word hier droevig van. Ik denk bij dit beeld aan de verhalen van de slavernij en de mensenmarkt’, dat zijn enkele uitingen die illustrator Jeroen de Leijer op een voor leerlingen toegankelijke manier heeft verbeeld.
Niet alleen de tekeningen van Jeroen de Leijer, maar ook het op jonge kinderen afgestemde taalgebruik door Elle van Lieshout en Erik van Os en de kleurrijke vormgeving van Suzanne Hertogs en Anne de Laat van Ontwerphaven, maken een loodzwaar thema toegankelijk, begrijpelijk en bespreekbaar. Met een ‘gelijke-kansen-kwis’, de opdracht om net als Peerke een brief te schrijven over oneerlijkheid én een klei- en tekenopdracht om een standbeeld te maken van een eigen held, gaan leerlingen van de groepen 6 aan de slag met het thema burgerschap. Schieten woorden tekort in deze moeilijke materie, dan bieden de door Jeroen de Leijer ontworpen emoticons - in de vorm van een stickervel - uitkomst.
Dit educatieve programma is ontwikkeld in opdracht van de gemeente Tilburg en is onderdeel van een bredere studie naar de betekenis van Peerke Donders in de huidige samenleving. Scholen die interesse hebben in het programma Tilburgerschap. Peerke Donders en Suriname, nemen contact op met Sandra van Dam, medewerker educatie Stadsmuseum Tilburg. Wie niet verbonden is aan een school, maar toch een boekje wil ontvangen, stuurt een mail naar info@stadsmuseumtilburg.nl.
Burgerschap is ‘zorgen voor elkaar, elkaar helpen, zonder daar iets voor terug te krijgen.’
- Auteurs Elle van Lieshout en Erik van OsGerelateerde items