Nationale Museumweek 2016: collectie Tilburg 100 jaar onderweg

Tijdens de Nationale Museumweek van 16 tot en met 24 april 2016 toonde Stadsmuseum Tilburg verspreid over de stad twaalf objecten. Deze kwamen uit de gemeentelijke collectie waarvan 100 jaar geleden de eerste aankoop werd gedaan. Het was een unieke kans om deze objecten op Tilburgse locaties te bekijken. De ‘bezoeker’ die ze alle twaalf opzoekt, kon zijn of haar kennis testen. Bij elk museumobject was een vraag te vinden. Degene die alle vragen over de collectie wist te beantwoorden, maakte kans op een prijs.

Het landelijke thema voor de museumweek is: ‘Ons echte goud’. Gestimuleerd wordt om het collectieve erfgoed te koesteren vanwege onder andere de culturele en emotionele waarden. Voor de Nationale Museumweek waren er twaalf objecten geselecteerd. Vanwege het gebrek aan een eigen gebouw waren de objecten te zien op verrassende locaties in de stad: Galerie Pjotr; Luycks Gallery; Cinecitta; Regionaal Archief Tilburg; Villa de Vier Jaargetijden; La Couronne du Comte; TextielMuseum; Villa Pastorie; Stadscafé Meesters; 63° kookboeken; Natuurmuseum Brabant en Gianotten Mutsaers. Tijdens de reguliere openingstijden van de instellingen was het ‘lokale goud’ te bekijken.

Daarbij daagde Stadsmuseum Tilburg de Tilburger uit met een quiz waarvoor de vragen op de locaties te vinden zijn. Voor wie niet op pad wilde, werd elke dag een of twee van de objecten toegelicht via de website van het stadsmuseum en de facebookpagina. De Tilburger die als eerste alle locaties bezocht én de twaalf vragen goed beantwoordde, kon rekenen op een Tilburgprijs én erkenning als Tilburgkenner. Overige deelnemers ontvingen na het insturen van de juiste antwoorden de publicatie In Tilburgs bezit. De historische collectie van gemeente Tilburg.

In 1916 verscheen voor het eerst een bericht in de Tilburgsche Courant over een op te richten museum voor de stad. Inspiratie werd opgedaan in textielstad Lyon, alwaar een museum was ingericht dat de rijke textielnijverheid liet zien. Tilburg was weliswaar geen Lyon, maar verdiende toch ook een museum, onder andere om de trots op de eigen nijverheid te tonen. De allereerste aankoop was echter geen textiel, maar een schilderij van de Tilburgse kunstschilder Gerard van Spaendonck. Het bleek later, in 1980, een vervalsing te zijn, maar een begin was gemaakt!

In de afgelopen eeuw waren er schenkingen en aankopen. Zo schonk de Tilburgse amateurhistoricus en publicist Lambert de Wijs aan de gemeente een dodenmasker, als zijnde van koning Willem II. Uniek in Nederland dit bronzen masker, maar is het wel van Willem II? Een ander object uit de Tilburgse stadscollectie verbeeldt de veelbesproken burgemeester C. Becht die de hele binnenstad zou hebben gesloopt. Voorafgaand aan zijn burgemeestersambt in Tilburg bekleedde Becht enkele bestuursfuncties in Nederlands-Indië. Een hutkoffer met daarop zijn naam geschreven, herinnert nog aan die tijd. Wanneer er schenkingen werden gedaan aan het ‘toekomstige Tilburgsche museum’, waren en zijn die nog altijd aan het adres van de gemeente Tilburg, die eigenaar is van de collectie. Instellingen als Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg zijn ‘slechts’ de beherende instanties. Hun taak is om goed voor de collectie te zorgen, deze beschikbaar te stellen voor onderzoek, en deze te presenteren aan het publiek.

Het Tilburgse museumvraagstuk dat in 1916 begon, is honderd jaar later nog altijd niet opgelost. Tilburg kreeg weliswaar een TextielMuseum en beschikt inmiddels over Natuurmuseum Brabant en De Pont museum voor hedendaagse beeldende kunst. Het museum voor de stad, waarbij het lokale goud het verhaal vertelt van de groeiende stad, is er dus nog steeds niet van gekomen. De collectie van de gemeente Tilburg is al 100 jaar onderweg.