Activiteit
Wij zijn initiator en trotse partner van Erfgoed Tilburg
Nieuws
25-08-2020
Verhalen uit de Spoorzone
Oud-NS-werknemers aan het woord op de Verhalentafel
Met de herbestemming van gebouwen zoals de LocHal, de Houtloods en de Polygonale Loods is het grote verhaal van de Spoorzone, een stedelijk gebied waar lange tijd hard is gewerkt, en wat besloten bleef voor de buitenwereld, al deels ontsloten. Vanaf 5 september komen daar verhalen en andere getuigenissen van oud-NS-medewerkers bij. In het TijdLab in de LocHal luister je naar verhalen en kijk je naar foto’s en voorwerpen die de medewerkers uit liefde voor hun vak hebben bewaard. Het grotere erfgoedverhaal van de Spoorzone wordt dus aangevuld door De Verhalentafel (te zien tot en met 30 oktober) en een nieuwe ‘klokkenwand’ (permanent).
De Verhalentafel van de Spoorzone
De Verhalentafel brengt unieke verhalen en beelden van oud-medewerkers van de NS Hoofdwerkplaats Tilburg, die tussen 1868 en 2011 in de huidige Spoorzone in werking was. Bob Driessen en Sophie Tooten - beiden opgegroeid in de omgeving van de voormalige werkplaats - vonden het belangrijk om juist de verhalen recht vanuit de werkplaats vast te leggen voor de toekomst. Het resultaat is een serie van dertien videoportretten, verwerkt in een interactieve tafel die het publiek zelf kan bedienen. Driessen en Tooten hopen dat dit uitnodigt om ter plekke nog meer verhalen en herinneringen met elkaar uit te wisselen en zo dit erfgoed levend te houden.
De geïnterviewden variëren van directeur tot secretaresse en van de eerste vrouw op de werkplaats tot de laatste man die nog met de stoomtrein heeft gewerkt. “Stoom heb ik altijd het mooiste gevonden dat er is,” vertelt Jo Mastbroek (88). “Het maakt z’n eigen energie. Tegenwoordig is het een knopje omdraaien en daar gaatie. Daar kan ik niet goed mee leven. De enige van de Werkplaats uit de stoomtijd, dat ben ik nog.” Net na de oorlog begon hij zijn loopbaan bij de NS Hoofdwerkplaats Tilburg. De Verhalentafel geeft een uniek inkijkje op hoe het er echt aan toeging op de werkplaats en deelt dit met alle Tilburgers.
De enige van de Werkplaats uit de stoomtijd, dat ben ik nog.
- Jo MastbroekNieuwe klokkenwand in het TijdLab
Naast een Verhalentafel heeft het TijdLab een nieuwe blikvanger gekregen, namelijk een ‘klokkenwand’. “Tijd is een ding van het spoor,” zo wordt gesteld door Henk Meijers, die voor Stadsmuseum Tilburg een aantal indrukwekkende klokken verzamelde. De grote ronde en kleinere vierkante klokken hingen vroeger in diverse werkplaatsen van de NS. “De tijdsklokken waren de rode draad in het arbeidsproces. Zo waren er prikklokken voor het vastleggen van de aan- en afwezigheid van de medewerkers. Daarbij diende de NS-klok jarenlang in een premiestelsel. NS-werknemers konden - mits binnen de toegestane tijd de klus klaar was - persoonlijk premie verdienen. De tijd werd ook door velen goed in de gaten gehouden en alles werd geregistreerd op werkbonnen. Schafttijd, tijd om te wassen en om te kleden en tijd om naar huis te gaan, alles verliep op uur en tijd,” zo vertelt de voormalige NS-man Hans Clijsen. De klokken zijn stuk voor stuk gerepareerd en schoongemaakt. Ze sieren nu de lange wand van het TijdLab, dé plek om erfgoed in relatie tot tijd te onderzoeken.
Tijd is een ding van het spoor!
- Henk MeijersDe klokken in het TijdLab lopen synchroon, aangedreven door één moederklok. Het feit dat klokken gelijklopen dateert pas van de negentiende eeuw. Lange tijd hadden alle dorpen en steden in Nederland en Europa een ‘eigen’ tijd, die gebaseerd was op de zonnestand. Maar daarmee werd de dienstregeling van de spoorwegen tussen de verschillende steden onwerkbaar. Toen de eerste treinen in Nederland gingen rijden, halverwege de negentiende eeuw, werden klokken op de stations gelijkgezet, de ‘middelbare’ Amsterdamse tijd.
De Verhalentafel is tot en met 30 oktober vrij te bezoeken op de eerste verdieping van de LocHal. De klokkenwand is permanent te zien in het TijdLab tijdens de openingsuren van de Bibliotheek LocHal.
Meer over de Spoorzone vind je op de Wiki Midden-Brabant.
Gerelateerde items