Beleidsplan Stadscollectie van/voor/door Tilburgers

Een collectiebeleidsplan met als titel van/voor/door Tilburgers, dat is leidend voor het collectiebeleid van Stadsmuseum Tilburg voor de komende vier jaar. Het museum dat niet beschikt over een eigen gebouw, beheert een depot met voorwerpen die gezamenlijk bijdragen aan de verhalen van Tilburg. Al vanaf 1916 begonnen de Tilburgers met het verzamelen van (gemeentelijke) voorwerpen om te bewaren voor toekomstige generaties. In eerste instantie hielden vooral individuele burgers en genootschappen zich hiermee bezig. Vanaf de jaren 1960 veranderde dat. Ambtenaren en later erfgoedexperts en professionals namen de collectievorming op zich. Dat leidde weliswaar tot meer waardevolle collecties met een meer consistente opbouw, maar deze waren vaak geen afspiegeling van de lokale bevolking. Vandaag de dag worden in een veranderende samenleving burgers en gemeenschappen steeds vaker betrokken bij processen van erfgoedvorming. Het gaat dan niet zozeer om het bewaren van het erfgoed zelf, veel meer staat erfgoed in dienst van de bevolking.

Een voortrekkersrol in het betrekken van burgers bij erfgoedvorming heeft de Amerikaanse ‘museumvisionair’ Nina Simon. Zij is auteur van onder andere de publicatie The Participatory Museum (Santa Cruz CA 2010) en tevens is zij trekker van het programma OF/BY/FOR ALL. Haar uitgangspunt is dat de gemeenschap die je wilt bereiken (FOR), via vertegenwoordigers (OF) ook aan het stuurwiel moet staan. In een dergelijke situatie heb je de meeste kans op succes. Daarbij is het van belang dat de beoogde acties samen met gerealiseerd worden door (BY) die gemeenschap. Dit noemt zij ‘participatief beheer van cultureel erfgoed’.

De doelstelling om de bewoners actief te betrekken bij onder andere collectievorming vinden we ook terug in het door de gemeente Tilburg uitgebrachte Cultuurplan 2021-2024 met als titel: Cultuur raakt ons. In het plan wordt meerdere malen gesproken over de waarde van erfgoed, waarbij diverse Verhalen van Tilburg een belangrijke rol spelen in het verbinden van heden en verleden. Het Cultuurplan bevestigt dat inwoners enthousiast zijn om met erfgoed van de stad uiting te geven aan hun liefde voor Tilburg, Berkel-Enschot en Udenhout en Biezenmortel.

Een van de erfgoedvormen die kan bijdragen aan de Verhalen van Tilburg is de collectie voorwerpen. Deze is eigendom van gemeente Tilburg. Stadsmuseum Tilburg heeft de opdracht om deze te inventariseren, te beheren en te presenteren. Aansluitend op het gemeentelijke cultuurplan heeft Stadsmuseum Tilburg dit collectieplan opgesteld voor de periode 2021-2024. Voor zowel Stadsmuseum Tilburg, gemeente Tilburg, erfgoedpartners en inwoners van de stad geeft het collectieplan richting en inzicht.

In het bijgesloten collectiebeleidsplan zetten we uiteen hoe Stadsmuseum Tilburg is ontstaan, wat de missie en de visie zijn, hoe het museum is gepositioneerd binnen het erfgoedveld in Tilburg en hoe het stadsmuseum denkt over het bewaren van voorwerpen. Voorts gaat het over de voorgeschiedenis van de collectie, wat de huidige collectie omvat en welke waarde die heeft, welke objecten in beheer zijn van Stadsmuseum Tilburg, welke nog niet geregistreerd zijn en wat het gewenste collectieprofiel is. Vervolgens geven we aan hoe behoud en beheer is georganiseerd en hoe de collectie is geregistreerd en gedocumenteerd. Tenslotte laten we zien hoe de collectie wordt gebruikt voor onderzoek en educatie, en hoe deze fysiek en digitaal wordt gepresenteerd. In het derde en tevens laatste hoofdstuk geven we een samenvatting en noemen we een aantal aandachtspunten en actiepunten die Stadsmuseum Tilburg in de periode 2021-2024 onderneemt.